Ülkemizde yasal olarak ve izinli bir şekilde define aramak mümkün. Bu yazımızda define arama izninin nasıl ve nereden alındığı, izin yönetmeliği ve başvuru için gerekli belgeleri paylaşacağız.

Define arama izni ve yönetmeliği

Türkiye’de define arama izni; 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu‘nun 50. Maddesi ve buna bağlı olarak çıkarılan Define Arama Yönetmeliği çerçevesinde sağlanır. Bu yasalara göre define aranacak alanın; en fazla 50 metrekare genişlikte ve 10 metre derinlikte olması gereklidir.

Define Arama İzni Nasıl ve Nereden Alınır?

Define arama izni için, izin alınacak bölgenin bağlı olduğu mülki amirliğe müracaat edilir. Mülki amirler illerde valiler, ilçelerde ise kaymakamlardır. Müracaat için detaylı bir dilekçe hazırlanır. Dilekçede define aranacak yerin açık adresi ve arama maksadı açıkça belirtilmelidir. Ayrıca yerin kime ait olduğu, ekili, dikili, meskun, gayrimeskun, tapulu ve tapusuz olup olmadığı açıklanmalıdır.

İlk başvurunun ardından müze müdürlüğünce arama yapılacak bölgenin 2863 sayılı kanun kapsamında tespit ve tescil edilen alanlar ve mezarlıklar arasında olmadığına karar verilmesi durumunda, başvuru sahibinden aşağıda belirtilen belgeler istenir.

Define Arama İzni İçin İstenen Belgeler

• Define Arama Yönetmeliği’nin 7. maddesine göre aşağıdaki belgeler eksiksiz olarak izin dilekçesine eklenmelidir.
• Define aranacak sahanın yetkili teknik elemana çizdirilmiş, ilgili çevre ve şehircilik il müdürlüğünce tasdikli, 1/500 ölçekli tasviye münhanili haritası veya krokisi,
• Krokisi çıkarılamayacak ev ve bunun gibi yerler için ise ada, parsel ve çap numarasını belirten vaziyet planı,
• Uzaktan ve yakından olmak üzere çeşitli yönlerden çekilmiş net fotoğrafları,
• Define aranacak yer sahipli ise; gerçek kişilerden noterden tasdikli muvafakatname, tüzel kişilerden de yetkili mercilerden alınacak muvafakat,
• Define araması yapılacak sahada yer altı ve yer üstü hizmetlerine yönelik sakınca bulunmadığına dair yetkili kurumlardan alınan onay yazısı,
• Define aranacak yer, yerleşim alanı içerisinde veya yakınında ise çevre yapılar açısından arama yapılmasında sakınca bulunmadığına dair yetkili kurumlardan alınan onay yazısı,
• 25/11/2014 tarihli ve 29186 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinin Ek-2 listesinin 57. maddesi gereğince hazırlanan çevresel etki değerlendirmesi (ÇED) raporu.

Define Arama Ruhsatının Çıkarılması

Müze müdürlüğü tarafından hazırlanan belgeler valilik makamına sunulur. Valilik müracaatı değerlendirir ve uygun bulması halinde, müze müdürlünce arama ruhsatı hazırlanır. Ruhsatın son hali vali tarafından imzalanır.

492 sayılı Kanun gereğince define araştırmaları için verilecek ruhsatnameler harcı ödenir. Ödemeye dair belge müze müdürlüğüne verilir. Böylelikle ruhsat işlemi tamamlanmış olur.

Define Arama Ruhsatı Harç Ücreti

Define araştırmaları için verilecek ruhsatnamelerin harç bedeli; 492 sayılı Kanunda yer alan “VI – Meslek erbabına verilecek tezkere, vesika ve ruhsatnamelerden alınacak harçlar” başlıklı kısmının 13 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde yer almaktadır. Buna göre 2021 yılı için güncel harç bedeli: 580,40 TL‘dir.

Define arama sırasında can ve mal güvenliğinin sağlanması, oluşabilecek zararların karşılanması ve kazı yapılan yerin eski haline getirilmesi gibi oluşabilecek masraflar nedeniyle harç bedelinin yüz katı tutarında teminat bedeli alınır. Kesin masrafların hesaplanmasından sonra, artan para iade edilir.

Define Arama Yönetmeliği

Define aranacak yer 50 metrekareyi ve 10 metre derinliği geçemez. Türkiye genelinde define arama izni verilemez.

Define arama ruhsat verildiği yıl geçerlidir. Define araması aralıksız en çok 15 gün devam eder. Hava muhalefeti veya doğal afetlerden dolayı bu süre içinde bitirilemezse bir defaya mahsus olmak üzere çalışılmayan süre kadar valilikçe uzatılabilir.

Define araştırma işlemi, bölgeye en yakın müzeden görevlendirilecek iki ihtisas elemanı ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile İçişleri Bakanlığının kolluk hizmeti yürütmekle görevli mahalli birer temsilcisi gözetiminde yapılır.

Define aramak isteyenlere aynı süre içinde birden fazla yerde arama izni verilemez. Daha önce define araması yapılmış alanlar için yeni bir başvuru yapılamaz. Define arama izni başkalarına devredilemez.

Define bulunması halinde, Hazine ve Maliye Bakanlığınca değer tespiti yapılır. Define hazineye ait arazide bulunmuşsa %50’si define arayıcısına, özel kişilere ait arazide bulunmuşsa %40’ı define arayıcısına, %10’u mülk sahibine verilir.

Define Arama Yönetmeliği’nin tamamını görüntüleyin.